Postacie

Asesor

Asesor jest powiatowym urzędnikiem rosyjskim sprawującym nadzór nad policją. Jest szczupły, nerwowy i skory do zwady. Posiada charta, Sokoła.

Gerwazy

Gerwazy Rębajło, dawny sługa Horeszków, zwany między innymi Klucznikiem. Strażnik pamięci o Stolniku, opiekun zamku, wróg Sopliców, znakomity szermierz, którego orężem jest miecz zwany Scyzorykiem.

Hrabia

Kosmopolita, światowiec, ubierający się na zagraniczną modłę miłośnik sztuki, malarz amator. Pojawił się w Soplicowie jako daleki krewny Stolnika, „ostatni z Horeszków, chociaż po kądzieli”. To w obronie jego praw do zamku Gerwazy organizuje zajazd.

Jankiel

Wirtuoz cymbałów, patriota Litwy-Polski, autorytet dla współwyznawców (jest zastępcą rabina w swojej gminie religijnej), współpracownik księdza Robaka w jego tajnych działaniach, szanowany w sąsiedztwie za uczciwość i wiedzę ekonomiczną.

Podkomorzy

Najstarszy z bohaterów poematu, otoczony szacunkiem, słuchany z uwagą, zawsze chętnie doradzający w sprawach obyczajów i polityki.

Protazy

Woźny to niski urzędnik sądowy, odpowiedzialny przede wszystkim za roznoszenie pozwów i sprawny przebieg obrad. Protazy Brzechalski pełnił tę funkcję w przeszłości, zapewne jeszcze w czasach Rzeczypospolitej. W czasie trwania akcji poematu należy on do grona domowników i wiernych stronników Sędziego Soplicy.

Rejent

Rejent (tak w XIX-wiecznej Litwie nazywano urzędnika kancelarii sądowej, zajmującego się dokumentacją sądową) jest porywczy, dużo gestykuluje. Ma to, jak się zdaje, związek z jego wykonywanym dawniej – być może w czasach wolnej Litwy – zawodem adwokata. Posiada charta, Kusego.

Sędzia

Sędzia Soplica, stryj i opiekun Tadeusza, brat Jacka, jest uosobieniem litewskich-polskich cnót szlacheckich. Ubiera się tradycyjnie, w sytuacjach towarzyskich i publicznych nosi kontusz, dba o czystość i prostotę obyczajów, bardzo nieufnie odnosi się do nowych mód, zwłaszcza cudzoziemskich (…).

Tadeusz

Czy Tadeusz Soplica, syn Jacka i jego nieszczęśliwej, nieznanej nawet z imienia żony (Mickiewicz poświęca jej jedynie kilka wersów w Księdze X, wychowywany przez swojego stryja, Sędziego, jest głównym bohaterem poematu, na tyle wybijającym się ponad inne osoby, by usprawiedliwiało to uczynienie z niego postaci tytułowej?

Telimena

Telimena jest daleką krewną Sędziego i opiekunką Zosi. Kobieta światowa, rozmiłowana w Petersburgu, czytająca francuskie powieści, swobodna obyczajowo i sprawiająca wrażenie niezależnej.

Wojski

Wojski Hreczecha to przedstawiciel starszego pokolenia szlachty. Mieszka wraz z córką Teklą u Sędziego i jest jego prawą ręką. To on odpowiada za rytm życia w Soplicowie, on organizuje polowania i uczty.

Zosia

Zosia, córka Ewy z Horeszków i jej męża o nieznanym nazwisku, po zsyłce rodziców wychowywana przez Telimenę, mieszkająca czas jakiś w Petersburgu, a od dwóch lat przebywająca w Soplicowie, w dniu polowania kończy trzynaście lat.

Ksiądz Robak

Wygląda na to, że tożsamości Robaka nie znał nikt (może jedynie Jankiel, w którego
karczmie ksiądz przesiadywał nocami, naradzając się przy miodzie nad sposobami
przygotowania antyrosyjskiego powstania). Ani jego brat, Sędzia, ani Gerwazy, ani Protazy,
ani Podkomorzy, ani Wojski Jacka nie rozpoznali, choć każdy z nich Wąsala znał i pamiętał.