Asesor mniej krzykliwy i mniej był ruchawy
Od Rejenta, szczuplejszy i mały z postawy (ks. I, w. 726-727)

Asesor jest powiatowym urzędnikiem rosyjskim sprawującym nadzór nad policją. Jest szczupły, nerwowy i skory do zwady. Posiada charta, Sokoła.

Asesor i Rejent to komiczna para adwersarzy. Niemal każda sytuacja towarzyska jest dla nich okazją do zwady na tle myśliwskim. Kłócą się zatem o to, który z ich chartów jest szybszy: Kusy czy Sokół a także o to, czyja strzelba lepsza: Sagalasówka Asesora czy Sanguszkówka Rejenta (obie nazwy nawiązują do pochodzenia broni; Mickiewicz objaśnia je w  Księdze IV  poematu). Kłótnie te kończą się widowiskowym pojednaniem w Księdze XI  , gdy w dowód wzajemnego szacunku Rejent wręcza Asesorowi w prezencie turecki rząd koński (czyli siodło i inne akcesoria jeździeckie ), zaś Asesor obdarowuje Rejenta złotymi obrożami.

Ostatecznie obaj uciekają z Litwy po bitwie z Moskalami, obaj też pojawiają się ponownie w Soplicowie w roku 1812 (czyli w Księdze XI ) i obaj się zaręczają: Rejent z Telimeną, zaś Asesor z Teklą Hreczeszanką. Związek Asesora z córką Wojskiego jest niespodzianką – nic wcześniej go nie zapowiada.